امآرآی (MRI) که مخفف عبارت (Magnetic Resonance Imaging) است و تصویرسازی تشدید مغناطیسی نامیده می‌شود، روشی پرتونگارانه در تصویربرداری تشخیصی پزشکی و دامپزشکی است که در دهه‌های اخیر بسیار فراگیر شده‌است و بر اساس رزونانس مغناطیسی هسته‌ی اتم هیدروژن است. با توجه به عدم استفاده از پرتوهای یونیزان همچون پرتوهای ایکس و گاما و غیره در این روش تصویربرداری، عده‌ای این روش را مناسب برای انجام تصویربرداری‌های لازم در دوران بارداری می‌دانند.
به طور کلی اعتقاد بر این است که امآرآی برای جنین خطری ندارد اما لازم به ذکر است که تاکنون اثرات زیست شناختی امآرآی بر روی جنین مشخص نشده است. چرا که چندین مکانیزم گوناگون، پتانسیل ایجاد برخورد مضر بین یک جنین و میدان‌های مغناطیسی را دارند. سلول‌هایی که در سه ماهه‌ی اول بارداری تقسیم می‌شوند به اثرات ناشی از این مکانیزم‌ها حساس‌تر هستند.
سازمان غذا و دارو درخواست کرده است که بر روی دستگاه‌های امآرآی این نوشته نصب شود که: بی خطری امآرآی در تصویرنگاری جنین هنوز به اثبات نرسیده است.
بنابراین انجام امآرآی در سه ماهه‌ی اول بارداری نه پیشنهاد می‌شود و نه ممنوع است. به علت وجود خطرات احتمالی، هرگونه تصویربرداری از بیماران باردار تا انتهای سه ماهه‌ی اول بارداری به تعویق بیفتد و پس از آن تصویربرداری تنها بعد از امضای رضایت نامه‌ی بیمار صورت گیرد. زیرا میدان الکترومغناطیسی دستگاه بر روی آهن موجود در خون اثر گذاشته و موجب ایجاد حالت گردابی و بهم ریختگی در مسیر جریان خون بند ناف می‌شود.
در مراکز امآرآی کارکنان باردار تنها قبل از اعمال گرادیان و امواج رادیویی می‌توانند در اتاق اسکن حضور داشته باشند در غیر این صورت باید از اتاق خارج شوند. در بعضی مراکز پیشنهاد می‌شود که در تمام طول سه ماهه اول بارداری کارکنان به کلی خارج از میدان مغناطیسی قرار داشته باشند.
همانطور که گفته شد عاقلانه نیست قبل از اطمینان در مورد بی خطری امآرآی، از آن به صورت روزمره برای زنان باردار استفاده نمود. با این حال ممکن است در خلال بارداری فقط در صورتی که تصویربرداری با اولتراسوند اطلاعات مورد نیاز را فراهم نسازد و یا پزشک اجتناب از تصویربرداری با پرتوهای یونیزان را ضروری بداند، امآرآی تجویز شود.
نویسنده
-
کارشناس رادیولوژی از دانشگاه علوم پزشکی کرمان
مدرس دانشگاه علوم پزشکی کرمان
جدیدترین مطالب
MRI۱ آبان ۱۳۹۷بارداری و ممنوعیت انجام امآرآی
طب سنتی۲۶ مهر ۱۳۹۷فصل پاییز را به سلامت سپری کنید!
MRI۲۳ مهر ۱۳۹۷ملاحظات ایمنی قبل از انجام امآرآی
زیبایی و شادابی۲۸ مرداد ۱۳۹۷چگونه چشمان زیبایی داشته باشیم؟
