بیشتر خانمها لوازم آرایش را دوست دارند و بر این باورند که به کمک محصولات آرایشی زیباتر میشوند، ولی اگر به شما بگوییم با استفاده از لوازم آرایش نه تنها زشت تر میشوید، بلکه عمرتان هم کم میشود، باور میکنید؟
شما مکن است با مصرف لوازم آرایش روی پوست، مواد شیمیایی خطرناکی را وارد بدن خود کنید. اگر به صحت این گفته شک دارید میتوانید تاثیری که پمادها روی پوست میگذارند را در نظر بگیرید تا متوجه شوید که مواد زیادی از طریق پوست جذب بدن میشوند.
گروهی از محققان فرانسوی با بررسی اثر مواد شیمیایی و رنگ های موجود در لوازم آرایشی دریافتهاند بسیاری از لوازم آرایشی به لحاظ داشتن بیش از ۴۰ درصد ترکیبات سمی برای سلامت مضر است و علاوه بر این که میتواند باعث تیرگی پوست، بروز لکه های قهوه ای و چین و چروک در نواحی چشم و دهان شوند، بلکه احتمال بروز سرطان را هم افزایش میدهند.
در این مطلب قصد داریم آن دسته از لوازم آرایش که میتوانند مضر باشند را به شما معرفی کنیم تا در مصرف آنها احتیاط بیشتری به خرج دهید.
رنگ مو (موقت و نیمه موقت) بخصوص رنگ موهای تیره
تحقیقات نشان داده که رنگ کردن دائمی موها با سرطان مثانه، لنفوم غیرهوچکین و سرطان مغز استخوان مرتبط است. محققان دریافتهاند احتمال ابتلا به سرطان موشهایی که از ترکیبات تقطیری زغال سنگ در رنگ مو خاص تغذیه شدند، بیشتر از موشهایی است که از این ترکیبات تغذیه نمیشدند.
گذشته از حوادث مشابه سرطان، ممکن است نسبت به مواد شیمیایی ایمن شوید و به تدریج دچار حساسیت شوید، حتی اگر سالها از یک محصول آرایشی استفاده کرده باشید. همیشه میتوانید با آب لیمو موهایتان را روشنتر کنید و با چای موهای سفید را رنگ کنید.
ترکیب رنگ مو با حنا
با وجود اینکه این رنگ موها «طبیعی» تلقی میشوند، تقریبا همیشه نمک فلزی در رنگهای حنا بهعنوان رنگدانه مورد استفاده قرار میگیرد که اظهار میشود هر رنگی غیر از رنگ مایل به قرمز را به وجود میآورد. این رنگ بهعنوان محصولات ترکیبی حنا شناخته میشوند در حالی که روی بستهبندی جعبهها حتی اشارهای به نمک فلزی موجود در ترکیبات آنها نمیشود.
اگر موهای خود را با ترکیبات حنا رنگ کنید، باید یک یا دو سال صبر کنید تا بتوانید دوباره موهای خود را با رنگ موی شیمیایی حاوی هیدروژن پروکساید رنگ کنید. اگر این کار را انجام دهید موهایتان به رنگ سبز تیره و یا بدبو خواهد شد. موها در یک واکنش شیمیایی میسوزد و بوی بدی خواهد داد.
یک تار موی رنگ شدهی خود را برداشته و رنگ شیمیایی روی آن را مورد آزمایش قرار دهید. اگر نتیجه آن فاجعه بار باشد میفهمید که رنگ حنای شما حاوی نمکهای فلزی است.
پودر آلومینیوم موجود در سایه چشم و خط چشم های مصرفی
این مواد معمولا درلوازم آرایش از قبیل سایه، مداد چشم و ریملهای ضد آب برندهای معروف جهان به کار میروند. طبق گزارشات، پودر آلومینیوم ارتباط زیادی با مسمومیت عصبی و سرطان دارد. البته سازمان داروی و غذا کاربرد آن را در لوازم آرایش بیخطر دانسته است.
در جریان فیلمبرداری فیلم «جادوگر شهر اوز» یکی از بازیگران نسبت به پودر آلومینیوم استفاده شده در گریم واکنش بدی نشان داد. آلومینیوم وارد ریههای او شده و بعد از چند روز بستری در بیمارستان پروژه فیلم را رها کرد. از سایه های چشمی استفاده کنید که ترکیبات ملایمتری داشته باشند.
ویتامین A موجود در کرمهای ضد آفتاب
اطلاعات نشان میدهد که ترکیباتی به نام رتینیل پالمیتات یا ویتامین A (در اکثر ضدآفتابهای موجود در بازار) باعث سرطان پوست میشود. رتینول مخصوصا در کرمهای شب به کار میرود چون هرگز نباید در طول روز استفاده شود. اکسی بنزون ترکیب دیگری است که گفته میشود با حساسیتها، اختلالات هورمونی و آسیبهای سلولی مرتبط است.
روی پوست حیوانات آزمایشگاهی کرم حاوی رتینول استعمال شد و به مدت یک سال روزانه ۹ دقیقه در معرض نور خورشید قرار گرفتند که نتیجهی آن افزایش ۲۱ درصدی تومورها و تودههای سرطانی نسبت به حیواناتی شد که از کرم فاقد ویتامین A استفاده کرده بودند. از کرمهای ضدآفتابی استفاده کنید که حاوی این دو ترکیب نباشد.
لاک ناخن
احتمالا شما باید از سمی بودن و اشتعالپذیری لاک ناخن آگاه باشید و اینکه باید در مکانی با سیستم تهویه مناسب از آن استفاده کرد. سه عنصر مضر در لاک دبوتیل فتالات، تولوئن و فرمالدئید هستند. اگرچه اکثر برندهای معروف بر حذف این سه ماده توافق داشتهاند، اما آزمایشات هنوز اثراتی از وجود آنها را نشان میدهد. به این مسئله باید دقت زیادی داشته باشید چون لاک یکی از پرمصرفترین لواز آرایش محسوب میشود. از لاک های ناخن با پایه آب استفاده کنید.اگر در بارداری و یا در دوره ی شیردهی هستید، استنشاق مواد شیمیایی میتواند بر روی رشد ذهنی کودک تاثیرات جدی داشته باشد.
عطر
یک عطر به طور متوسط از ۱۴ ماده تشکیل شده است اما برندهای معروف به دلایلی ملزم به ارائه لیست مواد سازنده روی بستهبندی لوازم آرایش نیستند. برخی از این مواد شیمیایی موجب اختلالات هورمونی و واکنشهای آلرژیک میشود و بسیاری از آنها آزمون خطر را نگذراندهاند. بوی ثانویه عطر ممکن است مثل دود ثانویه سیگار تلقی شود، یعنی افرادی که بیش از حد عطر و ادکلن استفاده میکنند باعث بروز واکنشهای آسمی، میگرن و حالت تهوع در سایر افراد با حساسیتهای شیمیایی میگردند. برخی قانونگذاران و کارفرمایان استفاده از عطر را ممنوع میدانند.
هنوزعطرهای دیگری وجود دارند که بهجای مواد شیمیایی از روغنهای معطر ساخته میشوند. باید به طور کل از محصولاتی که در ترکیبات آنها واژهی «Fragrance» را میبینید اجتناب کنید. متاسفانه با توجه به این قوانین بسیاری از عطرهای شما از لیست مصرف خارج میشوند.
مواد کراتینه و صاف کردن مو
حتی اگر روی برچسب محصول کراتینه «فاقد فرمالدئید» نوشته شده باشد، هنوز بسیاری از صافکنندههای کراتینی حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد شیمیایی سرطانزا هستند. اگر فرمالدئید به چشم پاشیده شود موجب نابینایی میگردد. سازمان غذا و دارو به تازگی اظهار کرد که کراتینههای برزیلی میتوانند خطرناک باشند و در این زمینه هشدار جدی صادر کرده است.
غالبا کارکنان آرایشگاه و مشتریان در معرض خطر این محصولات هستند که شامل آسیب به چشمها، سیستم عصبی، مشکلات دستگاه تنفسی، درد قفسه سینه، تهوع و ضایعات پوستی میشوند. از محصولاتی با ترکیب متیلن گلیکول اجتناب کنید، این ماده ترکیبی از فرمالدئید و آب است. در واقع شرکتهای لوازم آرایش به این روش محصولات خود را فاقد فرمالدئید معرفی میکنند.

لوازم آرایشی حاوی ترکیبات معدنی
اکسیدهای آهن و سایر رنگدانههای معدنی، اگرچه طبیعی هستند اما اغلب در ارتباط با فلزات سمی مانند سرب، آرسنیک، جیوه، آنتیمون و سلنیوم هستند. تحقیقات سازمان دارو روی بیش از ۴۰۰ نوع رژلب وجود سرب را نشان داد و رنگدانههای معدنی از مواد تشکیل دهنده مشترک بین آنها بود. با توجه به مطالعات همه لوازم آرایش معدنی حاوی نیکل (۹۶ درصد سرب، ۹۰ درصد بریلیم) بوده و متوسط لوازم آرایش معدنی تحت آزمایش، شامل چهار فلز سنگین بودند. در ایالات متحده، یک کرم پودر معدنی معمولی میتواند شامل میزان قابل قبولی از اکسیدهای آهن و سرب باشد. بعید است که مواجهه فردی با این فلزات در مقادیر کم آسیبرسان باشد، اما میتواند به مرور زمان موجب افزایش حساسیت و مشکلات جسمی شود.
در برخی کشورها کاربرد این فلزات سنگین در ساخت لوازم آرایش ممنوع شده است. مثلا سرب، آرسنیک، کادمیوم، جیوه و کروم جزو فلزات سنگینی هستند که دولت کانادا کاربرد آنها را در لوازم آرایش ممنوع اعلام کرده است. اگر دوست ندارید که مواد شیمیایی و این فلزات سنگین را از طریق پوست وارد بدن خود کنید، اصلا از لوازم آرایش استفاده نکنید.
البته بدون شک شما نمی توانید میزان سموم موجود در لوازم آرایش تان را حدس بزنید، اما روش آزمایش جنس رژلب تقریبا برای همه خانمها آشناست؛ برای این کار باید رژلب را روی مچ یا پشت دست بمالید و بعد قطعه ای از جنس طلا یا نقره (اصل) روی آن بکشید.حالا چند دقیقه صبر کنید تا آزمایش شما کامل شود. اگر رنگ رژ تغییر کرد و تیره تر شد، مشخص می شود حاوی سرب است و باید بیخیالش شوید.
شاید بپرسید چرا سرب خطرناک است؟
سرب فلزی سمی است که به پیوندهای عصبی آسیب رسانده (بخصوص در بچهها) و موجب بیماریهای خونی و مغزی میشود. تماس طولانی با این فلز یا نمکهای آن (مخصوصاً نمکهای محلول یا اکسید غلیظ آن PbO2) میتواند باعث بیماریهای کلیه و دردهای شکمی شود. در یک کلام باید گفت این ماده شیمیایی علاوه بر این که باعث سقط یا بروز مشکلات ژنتیکی جنین میشود، بلکه میتواند شما را دچار مسمومیت با سرب کند و یا زمینه بروز انواع سرطان را فراهم کند و حتما میدانید سرطان از بیماریهایی است که می تواند مرگ زودرس را رقم بزند.
دل درد و قولنج شدید شکمی، یبوست، درد مفاصل زانوها، مچ و آرنج، کمر، شانه، سردرد، خستگی، بیقراری و بیاشتهایی از علائم مسمومیت با سرب هستند.

لوازم بهداشتی ضد عرق
تحقیقات نشان داده است که مقادیر زیاد نمکهای آلومینیوم مورد استفاده در محصولات ضد عرق، اثرات مخربی روی موشها از جمله ضایعات تخمدان و اختلال باروری داشته است. همچنین یک ارتباط احتمالی بین آلومینیوم و سرطان پستان وجود دارد زیرا دئودورانت در نزدیکی بالای پستان استعمال میشود، که در آن ناحیه به احتمال زیاد تومورها به وجود میآیند. نمونه برداری بافت پستان نشان میدهد که غلظت آلومینیوم در بخش بیرونی پستان در مقایسه با بخش داخلی بیشتر است. همچنین آلومینیوم تنها عامل سرطان زا نیست، اکثرا محصولات ضد عرق نیز حاوی فتالات و پارابن بوده که در کشورهای دیگر ممنوع هستند. اگر زیر بغل خود را اصلاح کنید و سپس ضد عرق مصرف کنید خطر آسیبدیدگی را افزایش میدهید. بسیاری از اسپریهای طبیعی موجود در بازار حاوی مواد کمضرر هستند.


نویسنده
-
فرزانه محمد حسین زاده
-
کارشناس رادیولوژی از دانشگاه علوم پزشکی کرمان
مدرس دانشگاه علوم پزشکی کرمان