اگر شما بتوانید ذهن افراد دیگر را بخوانید و آنچه را که آنها واقعاً نیاز دارند و می‌خواهند، درک کنید بی‌شک ارتباطات فردی و اجتماعی شما بسیار آسان و مؤثر خواهد شد زیرا با استفاده از این دانش قادر خواهید بود در هر زمان بر طرف دیگر تأثیر بگذارید یا حداقل بتوانید درک کنید که او واقعاً دربارهٔ شما چه فکر می‌کند؟ اما از نظر علمی، ما نمی‌توانیم ذهن دیگران را بخوانیم. آنچه که ما می‌توانیم انجام دهیم، خواندن چهره و زبان بدن (تن‌گفتار) دیگران است که این دانش با ذهن‌خوانی فرق دارد.
این ارتباطات از نوع غیر کلامی و رفتاری است که در برقراری ارتباطات روزمره ما جایگاه بسیار پررنگی دارند و تحت عنوان زبان بدن یا Body Language از آن یاد می‌شود. حرکات بدن و دست به هنگام صحبت کردن، همه و همه در شکل دادن و تأثیرگذاری ارتباطات ما – علی‌الخصوص ارتباطات کلامی – نقش موثری دارند.
مسئله‌ای که شاید خیلی از افراد در برخورد هایشان به آن توجه نمی‌کنند، دقت در بکارگیری و تفسیر اشارات و حرکات، حالات و وضعیت خاص اندامی و فواصل افراد از یکدیگر است.
به عنوان مثال “چارلی چاپلین” و بسیاری از بازیگران فیلم‌های صامت از پیشگامان مهارت‌های غیر کلامی بودند. این مهارت ها تنها ابزار ارتباطی بودند که بر روی صفحه ی تلویزیون قرار داشتند.
به طور خلاصه هر کاری که یک شخص انجام می‌دهد تا شخص دیگر از طریق آن، معانی مورد نظر را برداشت کند. این رفتارها می‌تواند مربوط به وضعیت و حالات بدنی (محل قرار گرفتن دستها، پاها، نحوه نشستن، ایستادن، راه رفتن، خوابیدن)، ژستها (حالتها، اطوارها، اَداها)، حرکات و اشارات بدنی، جلوه‌های هیجانی صورت و حرکات چشم‌ها باشد.
همه‌ی “نشانه‌هایی” که به شخص ارسال می‌شوند از روی اراده نیست و اغلب “به درستی برداشت نمی‌شوند” یا دچار سوء تعبیر می‌شود. رفتارهای غیرکلامی پیچیده، ظریف، و چند مجرایی هستند. ممکن است دارای ساختار باشند (از قواعدی خاص پیروی کنند)، ولی در اغلب اوقات ساختار خاصی ندارند؛ ممکن است مستمر باشند، یعنی اینکه برخلاف زبان، از واحدهای منفصل تشکیل یافته‌اند؛ ممکن است قابل یادگیری باشند ولی برخی از عملکردها ذاتی و درونی به نظر می‌رسند؛ و در نهایت اینکه، از نیمکره راست مغز دستور می‌گیرند.
چهرهٔ انسان می‌تواند بیش از ۲۰۰۰۰ حالت مختلف ایجاد کند؛ بنابراین خوش بیانترین قسمت بدن است. بیشتر بیان‌ها، ترکیبات چهره‌ای یعنی مخلوطی از دو یا چند حالت اصلی است. ۹۳ درصد ارتباط میان فردی را اشارات بدن تشکیل می‌دهد. در حالی که تنها ۷ درصد ارتباط میان فردی شامل گفتار است. بیشتر ما باور داریم که با نگاه کردن به حالات چهره و قیافه افراد می‌توانیم به طور دقیق بگوییم که آنها چه احساسی دارند.
در هر جنبه از ارتباطات کاری – مصاحبه‌های گزینش، ارزیابی های سالانه، جلسه ی هیات مدیره ، باید دیگران را به دقت مشاهده کنیم تا درک بهتری از احساسات و همچنین مفهوم (واقعی) گفتارشان بدست آوریم.
در سنین بزرگسالی، همه‌ی ما تبدیل به فریب‌کارانی ماهر می‌شویم؛ به هزار و یک دلیل، یاد گرفته‌ایم خودمان را به شیوه‌ای خاص به دیگران ارائه کنیم؛ تاثیراتی را که بر دیگران می‌‌گذاریم مدیریت کنیم؛ همیشه مفهوم اصلی‌مان را مستقیما بیان نکنیم (شاید به دلیل خدشه‌دار نکردن احساسات دیگران)؛ ایده‌ها یا محصولاتی را به دیگران بفروشیم؛ و برخی رفتارهای ناخوشایند را به خوبی توجیه کنیم.
نشانه‌های غیرکلامی را ارسال و “افشا” می‌کنیم؛ که این نشانه‌ها ممکن است در فرآیند ارتباطی به درستی “برداشت” بشوند یا نشوند. فرستنده‌ی این پیام‌ها ممکن است از نشانه‌هایی که ارسال کرده است باخبر یا بی‌خبر باشد. در حقیقت، دریافت‌کنندگان این قبیل نشانه‌ها نیز همیشه ممکن است از پیام‌هایی که واقعا برداشت کرده‌اند، باخبر نباشند. برای مثال، بیشتر آدم‌ها از گشاد شدن مردمک چشم‌شان باخبر نیستند؛ همچنین مشاهده‌کنندگان نیز از این مسئله بی‌خبر هستند که ممکن است در شرایط خاصی، به این گشاد شدن مردمک چشم پاسخی مثبت داده باشند.
در واقع باید گفت که زبان بدن می‌تواند ظریف یا فاحش باشد؛ می‌تواند آگاهانه ارسال و ناآگاهانه دریافت شود؛ می‌تواند به دقت تمرین و نمایش داده شود و همچنین ممکن است از لحاظ بدنی غیرقابل کنترل باشد؛ می‌تواند با فاش کردن باورها و رفتارهای واقعی‌تان شرمنده‌تان کند؛ ولی همچنین (در صورت داشتن مهارت کافی) کمکتان کند به شکلی فوق‌العاده پیام دلخواه‌تان را ارسال کنید؛ حالات چهره، اشارات، حرکات سر و طرز نگاه، تماس بدنی و جهت قرار گرفتن بدن، مجاورت جسمی صرف و همچنین لحن صدا، لباس و آراستگی و زیور‌آلات بدن می‌توانند پیام‌هایتان را به شکلی واضح ارسال کنند و یا حتی به شکل عمدی!
سرعت انجام ژست ها و میزان قابل درک بودن آنها برای دیگران با سن اشخاص مرتبط می‌باشند. همانطوری که شخص بزرگتر می‌شود بیشتر ژست‌های او نیز ماهرانه تر و کمتر قابل درک می‌گردند.
سوال کلی این است که” آیا این امکان وجود دارد که شما تظاهر به زبان بدن کنید؟”
پاسخ به این سوال منفی می‌باشد زیرا در صورت بکار بردن ژست های اصلی، میکروسیگنال های بدن و کلمات ادا شده احتمالا یک نوع عدم همخوانی وجود خواهد داشت بنابراین میکروژست ها شما را لو می‌دهند. حتی افراد خبره در این کار نیز فقط برای مدت کوتاهی می توانند تظاهر به زبان بدن کنند و در نهایت بدن آنها علامت های اندامی که مستقل از اعمال آگاهانه می باشند را از خود نمایان میسازد.
به طور خلاصه، تظاهر به زبان بدن برای مدت طولانی دشوار است. یادگیری و استفاده از حالات و ژست های صریح برای برقرای ارتباط با دیگران و حذف حالاتی که ممکن است علائم منفی را انتقال بدهتد خوب و مناسب است. این کار باعث می شود تا با مردم احساس راحتی کنید و بسیار مورد قبول آنها واقع گردید.
چطور می‌توان زبان بدن را یاد گرفت؟
حداقل پانزده دقیقه در روز را به بررسی و نحوه درک حالات و حرکات اندامی افراد مختلف و نیز کسب آگاهی درباره حرکات اندامی خودتان اختصاص دهید. هر جایی که افراد یکدیگر را ملاقات می‌کنند و با هم تعامل دارند می تواند بهترین مکان برای خواندن بهتر افکار آنها باشد. فرودگاه یک مکان ویژه و خوب برای مشاهده طیف وسیعی از حالات و حرکات اندامی و ژست‌های مختلف افراد است زیرا افراد آزادانه اشتیاق، عصبانیت، غم، شادی، ناشکیبایی و بسیاری از هیجانات دیگر خود را از طریق حرکات بدنی و ژست های مختلف ابراز می‌کنند. فعالیت‌های اجتماعی، جلسات تجاری و مهمانی‌ها نیز برای این کار فوق العاده هستند. برای بررسی و مطالعه هنر زبان بدن می‌توانید به یک مهمانی بروید و تمام مدت مانند یک شب بوی زرد در گوشه ای تنها بنشینید و در حالیکه به تماشای زبان بدن افراد مختلف می‌پردازید زمان هیجان انگیزی را سپری کنید!
تلویزیون نیز وسیله ای عالی برای یادگیری ارتباط غیرکلامی است. صدای تلویزیون را قطع کنید و سعی کنید که ابتدا با تماشای تصاویر تلویزیون متوجه شوید که چه اتفاقی می‌افتد. هر پنج دقیقه صدای تلویزیون را باز کنید. با این کار متوجه می‌شوید تا چه اندازه حدس و گمان های شما درست است. بزودی این امکان برای شما فراهم خواهد شد تا تمام فیلم را بدون صدا تماشا کنید و کاملا موضوع را متوجه شوید درست همانطور که افراد ناشنوا انجام می‌دهند.
نویسنده
-
کارشناس رادیولوژی از دانشگاه علوم پزشکی کرمان
مدرس دانشگاه علوم پزشکی کرمان
جدیدترین مطالب
MRI۱ آبان ۱۳۹۷بارداری و ممنوعیت انجام ام‌آر‌آی
طب سنتی۲۶ مهر ۱۳۹۷فصل پاییز را به سلامت سپری کنید!
MRI۲۳ مهر ۱۳۹۷ملاحظات ایمنی قبل از انجام ام‌آر‌آی
زیبایی و شادابی۲۸ مرداد ۱۳۹۷چگونه چشمان زیبایی داشته باشیم؟
